Ile trwają i ile kosztują studia? Licencjackie, magisterskie i podyplomowe

Osoby, które ukończyły szkołę średnią i zdały egzamin maturalny, mogą aplikować na studia I stopnia – i jest to jedyna forma studiów, na których mogą podjąć naukę zaraz po zakończeniu edukacji w szkole (nie licząc 5-letnich jednolitych studiów magisterskich). Studiami I stopnia są zarówno studia licencjackie, jak i studia inżynierskie. Studia licencjackie, jak wskazuje sama nazwa, kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata; z kolei absolwenci studiów inżynierskich zyskują tytuł zawodowy inżyniera.  

 

Studia II stopnia to natomiast studia magisterskie uzupełniające lub studia inżynierskie II stopnia. Absolwenci studiów magisterskich otrzymują tytuł magistra, natomiast studiów inżynierskich II stopnia – magistra inżyniera.

 

Kształcenie na studiach licencjackich czy studiach magisterskich II stopnia odbywa się na kierunkach humanistycznych, społecznych, ekonomicznych i artystycznych; z kolei kierunki inżynieryjne są typowo techniczne, a nauka na nich często ma bardziej praktyczny wymiar.

Osoby, które po ukończeniu studiów II stopnia chciałyby związać się zawodowo z uczelnią i kontynuować kształcenie, mają możliwość podjęcia nauki na studiach III stopnia, czyli studiach doktoranckich. Po reformie, która zaczęła obowiązywać od roku akademickiego 2019/2020, osoby chcące uzyskać tytuł doktora w wybranej dziedzinie zazwyczaj aplikują do szkół doktorskich, gdzie kształcenie odbywa się na nieco innych zasadach niż wcześniej (zmieniły się również kryteria przyjęć). Doktoranci otrzymują też stypendia. Warto jednocześnie wiedzieć, że przygotowanie rozprawy doktorskiej i uzyskanie tytułu doktora jest również możliwe w trybie eksternistycznym (mowa o tzw. doktoracie z wolnej stopy).

 

Jeśli chodzi o kształcenie w szkole wyższej, nie można zapominać o studiach podyplomowych, choć jest to odrębna forma kształcenia niż studia wyższe czy doktoranckie. Po ukończeniu studiów podyplomowych absolwent nie otrzymuje również żadnego tytułu, a jedynie świadectwo. Kryteria przyjęć na tzw. podyplomówki każda uczelnia ustala indywidualnie; większość wymaga ukończenia studiów I stopnia, jednak zdarza się, że szkoła wyższa wymaga od kandydata dyplomu magistra (tak jest m.in. w przypadku programów EMBA, czyli Executive Master of Business). Na studia podyplomowe zazwyczaj decydują się osoby, które chcą poszerzyć swoją wiedzę z danej dziedziny i stać się specjalistami lub pracownicy dążący do przebranżowienia się i potrzebujący zdobyć konkretne umiejętności. 

Ile trwają studia? Ile kosztują i które warto wybrać? To pytania, które często zadają sobie osoby dopiero rozważające kontynuację nauki w szkole wyższej.  

 

Jeśli chodzi o studia licencjackie, to trwają one 3 lata (6 semestrów); studia inżynierskie I stopnia – 3,5 roku (7 semestrów). Z kolei na kształcenie na uzupełniających studiach magisterskich trzeba poświęcić 2 lata (4 semestry), natomiast na inżynierskich magisterskich – 1,5 roku (3 semestry).  

 

Ciekawym wyjątkiem są studia podyplomowe. W większości przypadków nauka na nich trwa tylko rok, ale na niektórych uczelniach (i kierunkach) na ich ukończenie trzeba poświęcić 1,5 roku, a niekiedy – nawet 2 lata (zazwyczaj dotyczy to szczególnej formy studiów podyplomowych, czyli studiów Master of Business Administration).  

 

Koszt nauki w uczelni wyższej może być bardzo różny. Wiele zależy od tego, czy student uczy się na uczelni publicznej czy prywatnej, a także czy będą to studia stacjonarne czy niestacjonarne. W przypadku tych drugich student musi liczyć się z odpłatnością nauki bez względu na to, na jakim kierunku czy uczelni chce kontynuować edukację.  

 

Pozostaje również kwestia wyboru kierunku studiów. W tym przypadku przyszły student powinien kierować się nie tylko perspektywami na rynku pracy (warto śledzić raporty i analizy o zapotrzebowaniu na specjalistów z konkretnych dziedzin), ale również własnymi predyspozycjami, zainteresowaniami i możliwościami. Warto także pamiętać, że jeśli ktoś decyduje się na kontynuację nauki na studiach II stopnia, to może wybrać inny kierunek niż na studiach I stopnia – często jest to zresztą najkorzystniejsze rozwiązanie. 

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Studia dzienne teoretycznie są bezpłatne, jednak wydatki leżą gdzie indziej – w kserówkach, podręcznikach, nie wspominając o wynajmowaniu pokoju, jeśli student uczy się w innym mieście niż rodzinne. Z raportu Związku Banków Polskich wynika zresztą, że życie studenckie kosztuje średnio ponad 3800 zł miesięcznie. Miejsce w akademiku, w pokoju kilkuosobowym to minimum 500 zł. Osoby, które zdecydują się na zamieszkanie na stancji zapłacą jeszcze więcej, średnio studenci płacą za wynajem mieszkania 1350 zł. ZBP uwzględnił w raporcie także koszt czesnego na uczelniach niepublicznych; może ono wynieść nawet ok. 600 zł. Pozostałe wydatki są związane z wyżywieniem, biletami na komunikację miejską czy podręcznikami. Oczywiście studenci mogą próbować oszczędzać na własnych wydatkach (takich jak np. kosmetyki, ubrania, wyjścia na miasto itd.), które w raporcie oszacowano na niemal 600 zł. Warto jednak pamiętać, że nie we wszystkich wypadkach jest to możliwe.

 

Na jeszcze większe wydatki muszą nastawić się studenci decydujący się na studia wieczorowe lub zaoczne. Paradoksalnie to jednak oni mają większe szanse na spokojne przetrwanie studiów pod względem finansowym, ponieważ mogą bez żadnych problemów podjąć pracę już od pierwszego semestru studiów. Z tego względu nie zawsze studia dzienne są bardziej opłacalne – zwłaszcza, jeśli grafik zajęć nie jest elastyczny i student nie może podjąć pracy nawet na pół etatu. W przypadku studiów zaocznych dochód osiągany przez studentów jest zazwyczaj znacznie większy i pozwala na samodzielne utrzymanie się. Wszystko zależy jednak od kierunku studiów i wymiaru pomocy, jakiej może udzielić studentowi rodzina.