Job crafting, czyli metoda budzenia wewnętrznej motywacji

Od dłuższego czasu obserwujemy trend na wellbeing. Jak pokazują wskaźniki 80% osób wybiera pracodawcę pod kątem strategii wellbeingu (CBRE, 2017), a młodzi pracownicy zaraz po stabilności zatrudnienia oczekują work-life balance (PwC, 2021).

Czym jest wellbeing? Pojęcie to nie doczekało się jednoznacznej definicji słownikowej, jednak najczęściej można się spotkać z twierdzeniem wynikającym z tłumaczenia na język polski, że jest to dobrostan, czyli stan, w którym czujemy się bezpiecznie i komfortowo. Wpływ na to co będzie stanowiło o naszym poczuciu dobrostanu, mają zarówno nasze subiektywne doświadczenia z przeszłości, jak i środowisko, w którym funkcjonujemy. A samo zainteresowanie się tym co wpływa na nasz własny wellbeing jest pierwszym krokiem do jego osiągnięcia.

Często słyszymy, że żyjemy w świecie VUCA (określenie to wcale nie jest nowe, akronim VUCA pojawił się już 1987 roku), przyjęliśmy tą definicję, gdyż pomogła nam rozumieć czas, w którym żyliśmy do tej pory. Pandemia i wojna, tuż za naszą granicą, wytrąciła nas jednak z pewnych ram. Zmieniła otaczającą nas rzeczywistość, a tym samym spowodowała potrzebę nowego jej określenia.

Pojawił się nowy akronim BANI, który tłumaczymy jako: brittle (kruchy) anxious (niespokojny), non-linear (nieliniowy), incomprehesible (niezrozumiały). Ta definicja ma nam pomóc w zrozumieniu ostatnich wydarzeń, skutków pandemii i tego, czego możemy się spodziewać w najbliższej przyszłości.

Co to oznacza? Przede wszystkim, że żyjemy w czasach niespokojnych i nie zawsze zrozumiałych. Peter Drucker powiedział kiedyś, że nie możemy czymś zarządzać, jeśli nie możemy czegoś zmierzyć. Tym bardziej nie możemy czymś zarządzić, jeśli czegoś nie znamy lub nie jesteśmy czegoś świadomi. A to wymaga od nas działania i bycia agile, czyli zwinnym i proaktywnym.

W poszukiwaniu sensu własnej pracy

Jedną z metod która może nam pomóc w zrozumieniu, lub znalezieniu sensu tego co robimy jest job crafting. Job crafting (po polsku: modelowanie pracy) to, jak piszą w swojej książce “Crafting a job: Revisioning employees as active crafters of their work”, amerykańskie psycholożki A. Wrzesniewski oraz J.E. Dutton Crafting, metoda kształtowania pracy przez pracowników zwiększająca poczucie sensu pracy oraz zaangażowania w pracę. Ma posłużyć pracownikom w przywróceniu poczucia misji podczas wykonywanych zadań, a tym samym zwiększyć jego efektywność. Zgodnie z ich teorią, większość pracowników dąży do tego, aby przejąć odpowiedzialność za swój wellbeing w pracy i zadbać o sens tego, czym zajmuje się na co dzień. A dodatkowo stwierdza się, że on sam będzie wiedział, jak zrobić to najlepiej.

Można wyróżnić trzy obszary, w których pracownik jest w stanie craftować swoją pracę, są to: 

1. Rodzaj i sposób wykonywania pracy (crafting zadań). Powinniśmy w tym przypadku tak planować pracę, aby wykonywać jak najwięcej zadań, które są dla nas wartościowe, które będą źródłem zadowolenia i satysfakcji, a mniej takich które są dla nas męczące, czy po prostu irytujące. 
2. Sposób myślenia o pracy, postrzegania swojej roli w pracy (crafting poznawczy). Zmiana postrzegania przez nas pracy, jak myślimy o powiązaniach pomiędzy zadaniami, jak myślimy o sobie w pracy, co wpływa na poziom naszego wellbeingu i po prostu naszego szczęścia.  
3. Relacje w pracy (crafting relacji). Trzecim obszarem wprowadzania zmian nadających pracy sens jest rodzaj, ilość kontaktów z innymi ludźmi w ramach wykonywanej pracy.

Świadomość mocnych stron

Aby móc craftować swoja pracę potrzebujemy rozwijać świadomość swoich talentów, wartości i mocnych stron. Dlatego pierwszym krokiem powinno być odpowiedzenie sobie na pytanie, co jest dla nas naprawdę ważne, co jest naszym drogowskazem? Kiedy ustalimy już swoją aktualną hierarchię wartości wtedy możemy określić swoje mocne strony, obrać cele i dostosować do nich odpowiednie działania, aby zaprojektować swoja pracę. Ponieważ mamy tendencję nad skupianiem się nad swoimi wadami i niedoskonałościami, warto przy okazji zdać sobie sprawę, że prościej i efektywniej jest wykorzystywać swoje talenty i mocne strony. A przede wszystkim uwierzyć, że każdy z nas je ma.

Przejmij odpowiedzialność

Jak przekonać się, że warto wziąć sprawy w swoje ręce i zaproponować zmiany w swojej pracy? Po pierwsze, musisz zmienić sposób myślenia. To niezbędne, aby zacząć kształtować pracę po swojemu. Psycholożki A. Wrzesniewski, J.E. Dutton Crafting w swojej książce o job craftingu wskazują, że za potrzebą zmiany najczęściej stoi potrzeba znaczenia i sensu w pracy, a także dowartościowanie siebie. Drugi ważny element to przekonanie, że sposób wykonywania pracy można zmienić. Chęć odejścia od rutyny i skupieniu się na takich zadaniach w pracy, które dają nam więcej satysfakcji, a ograniczać te, których nie lubimy lub które są dla nas nużące i męczące. Ważne, aby uwierzyć, że mamy wpływ na rzeczywistość i wykazywać inicjatywę. Ważnym etapem modelowania pracy jest dbałość o relacje z innymi. Dzielenie się wiedzą, motywowanie, pomoc. Jest to czynnik silnie motywujący i poprawiający psychologiczny dobrostan.

A kiedy już przekonamy się o swojej sprawczości, będziemy mogli odczuwać większą satysfakcję w pracy, czerpać radość i odczuwać dumę z wykonywanych zadań.