Istnieje wiele technik wspomagających naukę. O szybsze przyswajanie informacji zadbać można już podczas wykładu. W tym procesie pomocne mogą być notatki wykonywane w nietradycyjny sposób. Warto zainteresować się metodami bazującymi na rozwiązaniach wizualnych: technikami mind mapping oraz sketchnoting.
Oba wymienione sposoby robienia notatek są dalekie od schematów. Podczas ich wykonywania liczy się kreatywność i własna inwencja. Jako pierwsze pojawiły się mapy myśli (czyli mind mapping). Tę metodę opracowali w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku Tony i Barry Buzan. Sketchnoting, czyli notowanie z pomocą prostych rysunków, bazuje na podobnych założeniach. Ideą obu sposobów jest angażowanie zarówno prawej, jak i lewej półkuli mózgowej. Wykonywanie notatek tymi metodami nie tylko wspomaga zapamiętywanie i podwyższa intelektualną efektywność, ale także rozbudza pomysłowość i sprzyja twórczemu myśleniu. Tony Buzan mawiał, że wiedza o tym, jak się uczyć, jest najważniejszą umiejętnością w życiu. Techniki mind mapping oraz sketchnoting przydają się nie tylko podczas studiów, ale również w życiu zawodowym – w trakcie konferencji, spotkań problemowych i burz mózgów.
Mind mapping
Mapy myśli to ciekawa technika wizualizowania informacji. Z pomocą graficznych rozwiązań można zebrać dane oraz ustawić ich hierarchię. To niebanalna forma sporządzania notatek. Jest przydatna także podczas zestawiania pomysłów, tworzenia list zadań, hierarchizowania problemów oraz planowania. Przystępując do tworzenia mapy myśli, zaczynamy od środka. W centralnym miejscu kartki wpisujemy temat lub główny problem. Następnie dodajemy do niego odnogi, które możemy uzupełnić o dodatkowe odgałęzienia. Wokół każdego takiego elementu wpisujemy ważne słowa i hasła. Powiązania między nimi przedstawiamy z pomocą linii lub strzałek. W każdej chwili możemy dodać kolejne hasła i elementy. Mapa myśli przypomina drzewo. Każda z jego gałęzi obejmuje jedno zagadnienie lub dany fragment wiedzy. Taki sposób porządkowania pomaga w zbieraniu informacji. Służy także szybkiemu wyszukiwaniu danych wtedy, kiedy uczymy się i powtarzamy wiedzę. Aby zbudować mapę myśli, wystarczy kartka papieru i długopis. Pomocne są kolorowe pisaki. Mapy myśli można tworzyć również w sposób elektroniczny – z pomocą różnych ogólnodostępnych aplikacji.
Sketchnoting
Podobną metodą jest sketchnoting. Ta technika sporządzania notatek bazuje na prostych rysunkach, graficznych symbolach i hasłach. Łączy proste obrazy ze słowami. Ideą sketchnotingu jest takie przedstawienie informacji, by były one przystępne w odbiorze i zapadały w pamięć. Bywa, że profesjonalni autorzy tego typu zapisków, słuchając wykładów i prezentacji, tworzą je na oczach ich uczestników – na dużej planszy, w centralnym miejscu sali. Sketchnoting nie jest sposobem notowania zarezerwowanym dla osób o graficznych umiejętnościach lub talencie plastycznym. Symbole bazują na prostych skojarzeniach i są na tyle nieskomplikowane, że ich wykonywania może nauczyć się każdy: wystarczy poznać kilka zasad (w czym pomocne są m.in. filmiki instruktażowe, jakie można znaleźć w internecie). Mapę myśli zaczyna się od środka, zaś notatki w formie rysunkowej można inicjować w dowolnym miejscu (zazwyczaj robi się to w lewym górnym rogu kartki). Sketchnoting to nie tylko szkice i hasła, ale także barwy. Ich zadaniem jest – podobnie jak w przypadku map myśli – oddzielanie informacji dotyczących różnych zagadnień. Notatki w tej formie można tworzyć nie tylko na kartkach papieru lub w zeszycie z pomocą kolorowych pisaków. Istnieją również bardziej zaawansowane metody. Można m.in. posłużyć się tabletem graficznym lub jedną z elektronicznych aplikacji.
Korzyści
Opisane powyżej sposoby sporządzania notatek wyzwalają kreatywność, ponieważ zachęcają do tworzenia własnych wizualnych interpretacji faktów. Przedstawiane w ten sposób informacje powinny być przede wszystkim zrozumiałe dla osoby notującej – nieistotne jest, jak oceniają je inni. Z tego powodu warto pozbyć się obaw przed krytyką zapisków, które mogą być potraktowane przez otoczenie jak gryzmoły. Wizualny charakter niekonwencjonalnych notatek ułatwia zapamiętywanie informacji. Co ciekawe, uczymy się już podczas ich wykonywania. Ustawiając informacje w określonej hierarchii, dostrzegamy ich powiązania, więc łatwiej rozumiemy zależności. Zapisując hasła oraz rysując symbole oszczędzamy czas. O wiele więcej minut potrzebujemy na notowanie całych zdań, wypowiadanych podczas wykładu przez prelegenta. Zarówno mapy myśli, jak i notatki rysunkowe mogą być ciekawym i przyciągającym uwagę odbiorców uzupełnieniem wszelkich prezentacji na forum. Warto z ich pomocą pokazywać swoje idee oraz pomysły na rozwiązania problemów. To o wiele ciekawsza forma niż np. prezentowanie nudnych slajdów, w których jedynym sposobem przekazu informacji jest zwykły tekst. Obie metody notowania wspomagają również komunikację w zespołach roboczych, w których istotne jest dzielenie się pomysłami.
Zapamiętaj
- Notatki tworzone technikami mind mapping oraz sketchnoting stanowią ciekawą formę, w której można wykazać się kreatywnością.
- Obie metody znajdują wiele zastosowań w nauce oraz w życiu zawodowym.
- Tworząc mapy myśli i notatki rysunkowe, oszczędzamy czas – zarówno podczas ich wykonywania, jak i w trakcie powtarzania zapisanej w tej formie wiedzy.
- Wizualizując informacje oraz określając ich hierarchię, uczymy się już na etapie tworzenia map myśli i notatek rysunkowych.
