Warto przypomnieć, że kryzys to nagła zmiana, która niesie ze sobą zagrożenie głównie dla dotychczasowych warunków i jakości życia. W związku z tym, że jest nieprzewidziana, wywołuje różne reakcje rządów, przedsiębiorców, społeczeństwa i pojedynczych osób, ukierunkowane najczęściej na przywrócenie stanu sprzed kryzysu. Jednak w różnych publikacjach dotyczących skutków COVID-19 czytamy, że po pandemii 2020 gospodarka światowa, a przede wszystkim społeczeństwo, zmieni się i „nic nie będzie takie samo”. Trudno nie zgodzić się z tą tezą, ale przecież nie oznacza ona, że będzie gorzej. Lepiej przyjąć, że inaczej.
Punkty zwrotne
Podręczniki z zakresu Public Relations podpowiadają, że kryzysy, to punkty zwrotne, wymagające postawy proaktywnej skierowanej nie tyle na przywrócenie dotychczasowego stanu, ile poprawienie go. W takim ujęciu kryzys wywołuje aktywność społeczną, łagodzącą jego skutki poprzez podejmowanie innowacyjnych wyzwań. Przykładem może być poszukiwanie, inicjowanie i wdrażanie nowych modeli biznesowych, które łączą przedsiębiorczość i umiejętność dostrzegania problemów społecznych wymagających rozwiązania. Połączenie w modelu biznesowym zadań społecznych i biznesowych może być źródłem innowacji, sukcesu rynkowego, a przede wszystkim zadowolenia i samorealizacji twórców takiego przedsięwzięcia.
Nowy biznes w nowych warunkach
W obecnej sytuacji pomysłu na nowy, sprzężony z działaniami prospołecznymi biznes najlepiej poszukiwać w zmieniających się warunkach życia wywołanych ograniczeniami wprowadzonymi w związku z pandemią.
Warto zastanowić się nad tym, jakie pilne problemy społeczne wymagają rozwiązania i zaplanować działania w kilku etapach.
Etap 1. Analiza środowiska społecznego – identyfikacja problemów, jako skutków obecnego kryzysu:
a) identyfikacja problemów – przykładowe pytania: jak wczasowicze chcieliby spędzać wakacje, z jakimi trudnościami turyści spotkają się w trakcie wakacji (w powiązaniu z ich statusem ekonomicznym)?
b) na ile zidentyfikowane problemy są stałe i rozległe (czy dotyczą dużych grup społecznych)?
Etap 2. Wybór problemów, które można traktować jako nowe potrzeby społeczne, czekające na zaspokojenie w nowych warunkach (przedłużającego się kryzysu i po kryzysie).
Etap 3. Wybór potrzeb społecznych i grupy społecznej (docelowej) z uwzględnieniem możliwości finansowania realizacji zadań przez zainteresowanych i fundusze publiczne (np. projekty UE).
Etap 4. Ocena własnych możliwości zorganizowania przedsięwzięcia, modelu biznesowego w celu zaspokojenia potrzeb dobranych w 3 etapie.
Kryteria oceny: własna motywacja, zasoby finansowe, dodatkowe źródła finansowania, czas i miejsce realizacji zadań, szansa na pozyskanie współpracowników lub partnerstwo z innymi organizacjami.
Etap 5. Wybór modelu biznesowego – formy prawnej organizacji, sposobu zorganizowania i finansowania przedsięwzięcia. Warto przeanalizować w tym momencie opłacalność pomysłu.
Etap 6. Szukanie poparcia dla swojego przedsięwzięcia w środowisku grupy docelowej, organizacjach pozarządowych, liderów społecznych, administracji terytorialnej.
Etap 7. Realizacja.
Przykładem problemów społecznych, które nasilą się w wyniku pandemii COVID-19, mogą być trudności pojawiające podczas organizacji wakacji, a wynikające z dotychczasowych obostrzeń. Poniższa tabelka przedstawia przykładowe problemy i propozycje ich rozwiązania.
Źródło problemu i nowe potrzeby
Zwiększona liczba turystów przez ograniczenie wyjazdów wakacyjnych za granicę.
Przykłady sposobu rozwiązania problemu
- Utworzenie nowych miejsc noclegowych w miejscach do tej pory nieatrakcyjnych z zapewnieniem usług towarzyszących (na kempingach: baseny, dojazdy na plażę, wyżywienie itp.)
- Utworzenie nowych miejsc noclegowych na barkach, jachtach, statkach z zapewnieniem usług, transportowych co 2 dni do innego portu drogą morską)
Źródło problemu i nowe potrzeby
Niewystarczająca baza gastronomiczna w miejscach turystycznych (kolejki w porze obiadowej/lunchowej).
Przykład sposobu rozwiązania problemu
• Organizacja cateringu i sprzedaż obnośna potraw i napojów bezpośrednio na plaży.
Źródło problemu i nowe potrzeby
Brak wyposażenia plaż w sprzęt (brak toalet, przebieralni, wypożyczalni leżaków, sprzętu sportowego).
Przykłady sposobu rozwiązania problemu
- Umiejscowienie toalet, przebieralni i innych udogodnień socjalnych na plaży.
- Stworzenie aplikacji umożliwiających prywatne udostępnianie sprzętu turystycznego.
Źródło problemu i nowe potrzeby
Niedostateczna liczba atrakcji turystycznych popularnych w dni deszczowe i chłodne.
Przykłady sposobu rozwiązania problemu
- Organizacja wycieczek turystycznych, seansów kinowych, wypożyczalni bibliotecznych (book mobile).
- Pomoc w tworzeniu grup turystów, którzy samodzielnie organizują wycieczki (ze wskazaniem, że taniej i lepiej jest zorganizować je w większej grupie).
Źródło problemu i nowe potrzeby
Brak zorganizowanych atrakcji dla dzieci, a nawet opieki nad dziećmi w różnym wieku.
Przykłady sposobu rozwiązania problemu
- Organizacja „klubów dziecięcych”, gier i zabaw i konkursów dla rodzin i dzieci w różnym wieku.
- Organizacja wspólnego spędzania czasu dla rodzin z dziećmi.
Źródło problemu i nowe potrzeby
Za mała liczba miejsc w Polsce, oferujących tanie wakacje w formie all inclusive
Przykłady sposobu rozwiązania problemu
- Organizacja jedzenia, napojów, leżaków, parawanów, sprzętu wodnego dla wybranych klientów.
- Usługa konsjerża wakacyjnego.
Wybrane modele biznesowe realizacji przedsięwzięć zaspokajających potrzeby społeczne mogą polegać np. na:
- samodzielnej organizacji i świadczeniu usług
- organizacji pracy osób świadczących usługi
- tworzeniu stron internetowych\aplikacji zawierających treści o danej miejscowości/kurorcie
- dystrybucji produktów dla podmiotów, które świadczą usługi wypożyczania sprzętu lub gastronomiczne (np. plecaki termiczne, gotowe potrawy, napoje itp.)
- uatrakcyjnieniu pobytu turystów poprzez organizację eventów
- świadczeniu usług promocyjnych i marketingowych.
Warto na koniec ponownie rozważyć własne możliwości i opłacalność przedsięwzięcia. Trzeba działać z głową, czyli przygotować się też na różne przeciwności, zastanowić się, co się stanie, gdy nie będzie nas przez kilka dni w pracy, pogoda będzie nieodpowiednia lub współpracownicy zawiodą, a konkurencja okaże się silna. Przemyśl też, czy podjęte działanie będzie Ci sprawiać przyjemność satysfakcję. Do odważnych świat należy!
