Marketing to dziedzina, która nieustannie się rozwija i dostosowuje do potrzeb rynku i konsumentów. Philip Kotler, uznawany za jednego z największych autorytetów i ekspertów w dziedzinie marketingu, zaproponował podział marketingu na sześć etapów, które odzwierciedlają jego ewolucję i charakter. Każdy etap charakteryzuje się innym podejściem do klienta, produktu i rynku, a także innym wykorzystaniem technologii i narzędzi marketingowych.
Marketing 1.0 - marketing produktu
Marketing 1.0 to najstarsza forma marketingu, która dominowała od XVIII do połowy XX wieku. W tym okresie głównym celem marketingu było zaspokojenie podstawowych potrzeb klientów poprzez oferowanie im produktów wysokiej jakości i niskiej ceny. Marketing 1.0 skupiał się na produkcji i dystrybucji produktów, nie biorąc pod uwagę emocji i oczekiwań klientów. Przykładami firm, które stosowały marketing 1.0, są Ford, General Electric czy Procter & Gamble.
Klienci z pokolenia 1.0 to osoby urodzone przed rokiem 1946, nazywane czasem pokoleniem ciszy lub tradycjonalistami. Są to ludzie, którzy dorastali w czasach wojny i kryzysu, a więc cenią sobie stabilność, lojalność, dyscyplinę i posłuszeństwo. Ich decyzje zakupowe są racjonalne, oparte na funkcjonalności i niezawodności produktów. Nie są skłonni do eksperymentowania i zmiany marek. Preferują tradycyjne kanały komunikacji, takie jak prasa, radio czy telewizja.
Marketing 2.0 - marketing klienta
Marketing 2.0 to forma marketingu, która zyskała popularność w drugiej połowie XX wieku. W tym okresie marketing zaczął się koncentrować na zrozumieniu i zaspokajaniu potrzeb i pragnień klientów. Marketing 2.0 wykorzystywał badania rynkowe, segmentację, pozycjonowanie i marketing mix, aby dostosować ofertę do preferencji i oczekiwań klientów. Przykładami firm, które stosowały marketing 2.0, są Nike, Coca-Cola czy Apple. Klienci z pokolenia 2.0 to osoby urodzone między rokiem 1946 a 1964, nazywane czasem pokoleniem baby boomers. Są to ludzie, którzy dorastali w czasach powojennego optymizmu (oczywiście poza blokiem krajów objętych socjalizmem, gdzie środki produkcji stały się własnością społeczną), a więc cenią sobie indywidualizm, wolność, ambicję i osiągnięcia. Ich decyzje zakupowe są emocjonalne, oparte na atrakcyjności i prestiżu produktów. Są skłonni do próbowania nowości i zmiany marek. Preferują również tradycyjne kanały komunikacji.
Marketing 3.0 - marketing wartości
Marketing 3.0 to forma marketingu, która pojawiła się na początku XXI wieku, w odpowiedzi na zmiany społeczne i kulturowe. W tym okresie marketing zaczął się skupiać na tworzeniu i dostarczaniu wartości dla klientów, a nie tylko na zaspokajaniu ich potrzeb i pragnień. Marketing 3.0 wykorzystywał emocjonalne i niematerialne znaczenie wynikające z posiadania produktów, aby budować relacje i lojalność z klientami. Przykładami firm, które stosowały marketing 3.0, są Starbucks, Google czy IKEA. Klienci z pokolenia 3.0 to osoby urodzone między rokiem 1965 a 1980, nazywane czasem pokoleniem X. Są to ludzie, którzy dorastali w czasach niepewności i sceptycyzmu, a więc cenią sobie pragmatyzm, elastyczność, samodzielność i równowagę. Ich decyzje zakupowe są świadome, oparte na wartości i znaczeniu produktów. Są skłonni do poszukiwania informacji i porównywania marek. Preferują kanały komunikacji, które pozwalają im na interakcję i współpracę, takie jak internet, e-mail czy media społecznościowe.
Marketing 4.0 - marketing cyfrowy
Marketing 4.0 to forma marketingu, która rozwinęła się wraz z pojawieniem się internetu i mediów społecznościowych. W tym okresie marketing zaczął się dostosowywać do zmian zachodzących w zachowaniach i ścieżkach zakupowych klientów, którzy stali się bardziej aktywni, mobilni i zróżnicowani. Marketing 4.0 wykorzystywał technologie cyfrowe, takie jak e-commerce, social media, big data czy sztuczna inteligencja, aby komunikować się i angażować klientów w różnych kanałach i urządzeniach. Przykładami firm, które stosowały marketing 4.0, są Amazon, Netflix czy Spotify. Klienci to osoby urodzone między rokiem 1981 a 1996, nazywane czasem pokoleniem Y lub millenials. Są to ludzie, którzy dorastali w czasach globalizacji i cyfryzacji, a więc cenią sobie różnorodność, kreatywność, współpracę i doświadczenia. Ich decyzje zakupowe są zróżnicowane, oparte na rekomendacjach i opinii produktów. Są skłonni do dzielenia się informacjami i oceniania marek. Preferują kanały komunikacji, które pozwalają im na tworzenie i udostępnianie treści, takie jak blogi, vlogi czy podcasty.
Marketing 5.0 - marketing emocjonalny
Marketing 5.0 to forma marketingu, która jest obecnie w fazie rozwoju i eksperymentów. W tym okresie marketing ma na celu wykorzystanie technologii nowej generacji, takich jak internet rzeczy, sztuczna inteligencja, wirtualna i rozszerzona rzeczywistość, aby tworzyć i dostarczać niezapomniane doświadczenia dla klientów. Marketing 5.0 ma na celu zaspokojenie nie tylko potrzeb i pragnień, ale także marzeń i aspiracji klientów. Przykładami firm, które stosują marketing 5.0, są Tesla, Airbnb czy Disney. Klienci to osoby urodzone po roku 1997, nazywane czasem pokoleniem Z lub centennials. Są to ludzie, którzy dorastają w czasach kryzysu i transformacji, a więc cenią sobie autentyczność, odpowiedzialność, różnorodność i innowację. Ich decyzje zakupowe są intuicyjne, oparte na emocjach i doświadczeniach produktów. Są skłonni do zaangażowania się w marki, które mają misję i wartości zgodne z ich własnymi. Preferują kanały komunikacji, które pozwalają im na odkrywanie i uczestniczenie w tworzeniu treści, takie jak gry, aplikacje czy platformy społecznościowe.
Marketing 6.0 - marketing przyszłości
Marketing 6.0 to forma marketingu oparta na technologiach, które jeszcze nie istnieją lub są w fazie początkowej, takich jak sztuczna inteligencja ogólna (AGI- Artificial General Intelligence), nanotechnologia, biotechnologia czy neurotechnologia. W tym okresie marketing ma na celu wykorzystanie tych technologii, aby tworzyć i dostarczać produkty i usługi, które będą spełniać najgłębsze i najbardziej ukryte potrzeby i pragnienia klientów. Marketing 6.0 ma na celu stworzenie świata, w którym marketing będzie nie tylko procesem, ale także stanem umysłu i sposobem życia. Kierowany jest do osób urodzonych po roku 2010, nazywanych czasem pokoleniem alfa. Są to ludzie, którzy dorastają w czasach rewolucji i innowacji, a więc cenią sobie kreatywność, adaptację, współpracę i eksplorację. Ich decyzje zakupowe są eksperymentalne, oparte na ciekawości i odkrywaniu produktów. Są skłonni do korzystania z produktów i usług, które będą dostosowywać się do ich potrzeb i pragnień w czasie rzeczywistym. Preferują kanały komunikacji, oparte o szerokie obszary doświadczeń z marką, które pozwalają im na integrację i ekspansję swojej świadomości, takie jak metawersy, rozszerzona rzeczywistość czy interfejsy mózg-komputer.
Podsumowanie
Ewolucja roli marketingu jest faktem. Zmiany w makrootoczeniu, w szczególności zmiany technologiczne oraz zmiany potrzeb i oczekiwań kolejnych pokoleń klientów wymagają od marketerów dopasowania działań marketingowych do wymogów kolejnych generacji. Należy jednak pamiętać by bezrefleksyjnie nie wybierać nowych trendów jako dominujących w podejmowanych działaniach marketingowych. Ważne jest by niezależnie od zmian dopasowywać podejmowane działania przede wszystkim do obranej wcześniej grupy docelowej opisanej w realizowanej strategii marketingowej.
