Jakie jest znaczenie turystyki w gospodarce?
Wielu z nas zastanawia się, czy turystyka po pandemii COVID-19 będzie jeszcze kiedyś wyglądała tak, jak przed nią. Pytanie to stawiają sobie jednak nie tylko turyści, ale też pracownicy tej branży. Jak wynika z danych UNWTO (Światowej Organizacji Turystyki), turystyka tworzy ponad 10% globalnego PKB, a pracuje w niej blisko 12% zatrudnionych. Jest to jednak jedna z branż, która najsilniej i najdłużej odczuwać będzie skutki koronowirusa – na świecie miejsca pracy może stracić nawet 100 mln ludzi, a globalny uszczerbek w obrotach może sięgnąć niebagatelnej kwoty – 2,7 bln dolarów. Ta niebagatelna kwota stanowi ponad czterokrotność polskiego produktu krajowego.
Dlaczego turystyka jest szczególnie narażona na skutki pandemii?
Zasadniczo wynika to z kilku przesłanek. Po pierwsze, z samej specyfiki podróży, które polegają na przemieszczaniu się między regionami, krajami i kontynentami oraz częstym przebywaniu w dużych grupach ludzi. Ruch turystyczny w obecnej sytuacji może być więc po prostu niebezpieczny nie tylko dla samych turystów, lecz także dla ludzi ich obsługujących oraz mieszkańców odwiedzanych regionów. Po drugie, z charakteru popytu turystycznego, który jest wrażliwy na czynniki losowe i ekonomiczne. Pandemia (czynnik pierwotny) spowoduje znaczne osłabienie tempa wzrostu gospodarczego, a w wielu krajach prognozowana jest nawet recesja gospodarcza (czynnik wtórny). W konsekwencji wiele osób straci pracę, zmniejszą się dochody ludności i pojawi się konieczność oszczędzania.
Dla większości ludzi turystyka, podobnie jak pozostałe usługi „wolnoczasowe”, tj. kultura, sport, czy rekreacja, nie zaspokaja potrzeb podstawowych, a zatem będzie wdzięcznym polem do oszczędzania. Po trzecie natomiast, z ekonomiki przedsiębiorstw turystycznych, czyli specyfiki podpisywanych umów z dostawcami, tzw. usług cząstkowych, niskich marż i problemów z płynnością (biura podróży), wysokiego udziału kosztów stałych w kosztach całkowitych, długiego okresu zwrotu z inwestycji, wysokiej kapitałochłonności (hotele, część atrakcji turystycznych), wysokiego udziału samozatrudnienia i umów cywilnoprawnych (piloci wycieczek, przewodnicy turystyczni).
Jakie będą skutki pandemii dla rynku turystycznego?
- Upadnie wiele przedsiębiorstw, szczególnie tych z sektora MMŚP – mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
- Przetrwają podmioty gospodarcze silne kapitałowo, funkcjonujące często w ramach międzynarodowych grup kapitałowych, mające zdywersyfikowaną działalność i duże możliwości w zakresie tzw. optymalizacji podatkowej.
- Część subrynków turystycznych, np. biur podróży, może zmierzać w kierunku oligopolizacji. Jest to sytuacja, w której kilka podmiotów gospodarczych ma przewagę konkurencyjną nad innymi uczestnikami rynku i dyktuje im warunki rynkowe.
- Nastąpi przyśpieszenie procesu wirtualizacji turystyki:
- zmniejszy się udział w rynku tradycyjnych biur podróży
- zmianie ulegną wielkość i struktura turystyki biznesowej za sprawą upowszechnienia pracy zdalnej i zdalnych form komunikowania się
.jpg)
- nastąpi rozwój segmentu hoteli i atrakcji turystycznych o tzw. samoobsługowym charakterze
- zmieni się struktura części produktów turystycznych, za sprawą włączenia do nich elementów wirtualnych, np. wirtualne zwiedzanie części atrakcji.
Jakie będą skutki pandemii dla turystów?
- U części turystów, głównie seniorów i rodzin z małymi dziećmi, pojawi się obawa przed podróżowaniem, wynikająca z możliwości zakażenia się koronawirusem lub trudnościami z powrotem do kraju. Będzie to szczególnie widoczne w przypadku odwiedzanych krajów, w których przebieg pandemii jest najgwałtowniejszy.
- Wśród niektórych mieszkańców odwiedzanych obszarów będzie można zaobserwować lęk przed turystami i wynikające z niego zachowania agresywne, a nawet ksenofobiczne.
- Nastąpi zmiana charakteru podróży, a preferowane będą:
- turystyka krajowa i mniej odległe kraje
- mniejsze i mniej popularne miejscowości turystyczne
- prywatne formy transportu: własny samochód, turystyka rowerowa i piesza
- zakwaterowanie u rodziny lub znajomych, wynajem mieszkań lub domów, korzystanie z domków turystycznych, namiotów, camperów lub mniejszych obiektów noclegowych
- indywidualne lub rodzinne formy turystyki
- produkty turystyczne o wysokim poziomie bezpieczeństwa sanitarnego
- dodatkowe ubezpieczenia turystyczne.
Czy tak będzie już zawsze?
O tym, czy zmiany w turystyce będą miały charakter przejściowy czy trwały, zadecyduje oczywiście to, jaki będzie przebieg samej pandemii i kiedy pojawią się kolejne. Pamiętajmy jednak, że „tuż za rogiem” czai się kolejny, znacznie poważniejszy wróg turystyki, jakim jest bez wątpienia zły stan środowiska przyrodniczego…
