Bardzo dużo mówi się ostatnio o wypaleniu zawodowym. Obecnie coraz więcej osób w różnym wieku boryka się z tą przypadłością, natomiast znaczna część społeczeństwa obawia się, że wypalenie zawodowe dotknie także ich. W związku z tym warto zapoznać się z przyczynami oraz sposobami zapobiegania wypaleniu zawodowemu, aby jak najdłużej czerpać satysfakcję z wykonywanej pracy.
Jakie są przyczyny wypalenia zawodowego?
Przyczyny, które mają największy wpływ na powstawanie wypalenia zawodowego, są bardzo indywidualne, zależą zarówno od osobowości, jak i środowiska pracy danej osoby.
Przyczynami związanymi bezpośrednio z daną osobą mogą być:
- osobowość jednostki,
- brak umiejętności współpracy,
- chęć do nadmiernej rywalizacji,
- niskie poczucie własnej wartości,
- problemy emocjonalne,
- negatywny stosunek do pracy,
- zawód niezgodny z preferencjami oraz zdolnościami jednostki,
- niezachowanie równowagi między życiem prywatnym, a zawodowym,
- nieumiejętne planowanie czasu wolnego.
Przykładowe przyczyny powiązane z miejscem pracy, czyli te, które związane są z systemem motywowania pracowników, sposobem organizowania pracy, czy stylami kierowania przełożonych, to:
- niskie wynagrodzenie,
- brak wparcia ze strony współpracowników,
- niedocenienie przez przełożonego,
- natłok obowiązków – przepracowanie,
- monotonne obowiązki,
- ograniczone możliwości rozwoju zawodowego,
- mobbing,
- stres.
Objawy wypalenia zawodowego – jak je rozpoznać?
Wypalenie zawodowe najczęściej opisuje się jako stan wyczerpania. Według Christiny Maslach możemy rozpatrywać je w trzech różnych kontekstach:
- emocjonalnym: zniechęcenie do pracy, pesymizm, przewlekłe zmęczenie,
- interpersonalnym: dystans w kontaktach z otoczeniem, mniejsza wrażliwość na innych,
- poznawczym: niezadowolenie ze swojej pracy, utrata wiary we własne możliwości.
Najtrudniejsze jest to, że ciężko jest określić, kiedy rozpoczyna się wypalenie zawodowe u danej osoby, ponieważ zaczyna się ono bardzo powoli i niezauważalnie, a następnie przyspiesza i zwiększa natężenie, dając nowe objawy.
Przykładowe objawy wypalenia zawodowego:
- zaburzenia snu,
- problemy z koncentracją,
- problemy zdrowotne np. bóle głowy, bóle brzucha, kołatanie serca,
- brak energii, ciągłe zmęczenie,
- obniżony nastrój, rozdrażnienie, wybuchy gniewu,
- niechęć do pracy, brak satysfakcji oraz przyjemności z jej wykonywania,
- spadek zaangażowania w czynności zawodowe,
- obniżone poczucie własnej wartości,
- negatywne nastawienie do klientów i współpracowników.
To tylko niektóre z występujących objawów. Natomiast wszystkie mają ogromny wpływ na życie zawodowe, czas wolny od pracy, relacje ze znajomymi i funkcjonowanie jednostki w rodzinie. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby nie dopuszczać do wypalenia zawodowego.
Jak nie dopuścić do wypalenia zawodowego?
Problem wypalenia zawodowego może dotknąć każdego. Zdarza się, że osoby, których praca wymaga częstych kontaktów z innymi, są na to bardziej narażone. Jednak wypalenie zawodowe stanowi zagrożenie nie tylko dla tych osób lub pracowników z długim stażem pracy. Niestety coraz częściej pojawia się u młodych ludzi, którzy dopiero rozpoczynają karierę zawodową.
Zawód, który nie przynosi nam satysfakcji lub firma, w której nie lubimy pracować, mogą mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju wypalenia zawodowego. Przyzwyczajenie lub obawa przed znalezieniem mniej odpowiedniego miejsca zatrudnienia są często początkiem tego procesu.
Istotną kwestią jest także to, w jaki sposób spędzamy czas wolny, czy mamy swoje hobby, pasje, coś, co pozwoli się nam zrelaksować, oderwać od obowiązków związanych z pracą. Niezwykle ważna jest także aktywność fizyczna, która ułatwi utrzymanie organizmu w zdrowiu – w zdrowym ciele zdrowy duch! Zachowanie równowagi między pracą a życiem prywatnym ma również ogromne znaczenie, ponieważ pozwoli na rozwijanie się w obydwu tych kierunkach.
Bardzo pomocny może okazać się kontakt z doradcą zawodowym. Doradca wesprze nas w odkrywaniu mocnych oraz słabych stron, pomoże wybrać odpowiedni zawód, a także poinformuje o wymaganych kwalifikacjach na danym stanowisku. Wysoka samoświadomość oraz określenie odpowiedniego zawodu są kluczowe w znalezieniu satysfakcjonującego miejsca pracy.
Pamiętajmy jednak, że wypalenie zawodowe może nie minąć samoistnie. Gdy chwila odpoczynku lub zmiana pracy nie dają oczekiwanych rezultatów, należy zwrócić się po profesjonalną pomoc do psychologa lub psychoterapeuty.
Pamiętaj!
- Znajdź hobby, poświęcaj czas na rozrywkę, spotkania ze znajomymi. Zachowaj równowagę między pracą, a życiem prywatnym.
- Bądź aktywny fizycznie oraz zdrowo się odżywiaj. Prowadź zdrowy tryb życia.
- W pracy unikaj rutyny, staraj się rozwijać, rób to, co lubisz. Znajdź satysfakcjonującą pracę.
- Zacznij pracować nad poczuciem własnej wartości, odpornością na stres. Zwiększ samoświadomość i samoakceptację.
Jeżeli interesują Cię tematy związane z aktywnością zawodową, przeczytaj tekst pt. Koniec ery owocowych czwartków.
