Dobra relacja z szefem to marzenie wielu z nas. Badania pokazują jednak, że ponad połowa pracowników pragnie zmienić pracę właśnie z powodu swojego bezpośredniego przełożonego (Instytut Gallupa, 2015). Jeśli Twój przełożony odbiera Ci radość z pracy albo gorzej – jest powodem Twojego nieszczęścia – najwyższa pora działać.
Co to znaczy, że ktoś jest toksyczny? Według psychologów można mówić o toksycznym zachowaniu czy sposobie wypowiadania się, ale nie o człowieku. Wbrew pozorom, na toksyczne słowa i działania można wpływać i je zmieniać. Nie osoba jest toksyczna, tylko to, co robi. Dobrze jest zacząć od zastanowienia się, co toksycznego my sami wnosimy do relacji służbowych, a co wnosi szef.
Skąd ta toksyczność?
Osoba toksyczna potrafi być inteligentna, pewna siebie, wygadana. Potrafi sprawiać wrażenie życzliwej. Skąd zatem zachowania toksyczne? Czasem takie zachowanie bierze się z braku świadomości konsekwencji swojego zachowania, a czasem z satysfakcji i przyjemności z destrukcyjnego wpływu, jaki wywiera na innych. Nawet jeśli uważamy, że szef jest toksyczny, musimy być świadomi, że siła i skuteczność naszych działań, aby nie poddać się manipulacji, zależy od nas samych.
Musimy pamiętać, że nasz toksyczny szef to tylko człowiek. Wielu szefów odreagowuje w pracy swoje życiowe frustracje. Wtedy ich zachowania i reakcje są nieadekwatne do sytuacji. Na przykład wybuchają wściekłością, gdy pracownik spóźnia się pięć minut albo gdy w bardzo dobrze przygotowanym raporcie znajdują kilka literówek. Odreagowują własny stres. Albo preferują styl zarządzania poprzez wytwarzanie traumy u pracowników.
Co robić, gdy relacja nie układa się dobrze?
Na początku musimy sobie uświadomić, że nasz szef – niezależnie od tego, jaki jest, i czy go lubimy czy też nie – odgrywa jednak ważną rolę w naszym życiu zawodowym. Od niego może zależeć nasz awans, to on ma często wpływ na opinię na nasz temat u osób, które znajdują się wyżej w hierarchii firmy. Dlatego powinniśmy przyjąć taką strategię, która pozwoli nam możliwie jak najlepiej sobie z nim radzić, ale jednocześnie zachować z przełożonym poprawne stosunki. Trzeba pamiętać, że jest on tylko szefem, który nie powinien wpływać na życie prywatne ani stan emocjonalny.
Zachowaj dystans
Staraj się utrzymać dystans, nie traktuj zachowań szefa od razu personalnie. Oddziel fakty od ich interpretacji. Może to inne okoliczności mają wpływ na taki stan rzeczy? Tam, gdzie możesz, określaj swoje granice i nie dopuszczaj do ich przekraczania. Dotyczy to szczególnie zachowań nieetycznych, niezgodnych z Twoimi przekonaniami, takich, których nie aprobujesz. Utrzymuj swoje relacje z przełożonym na poziomie wyłącznie zawodowym.
Jeśli masz do czynienia z wyjątkowo toksyczną osobą, walczącą o wpływ i władzę w Twoim otoczeniu, najważniejszym Twoim zadaniem jest niedopuszczenie, aby druga strona osiągnęła swój cel. Takim toksycznym celem może być wprowadzenie Cię w poczucie winy lub kompleksy, zachwianie Twoim poczuciem wartości. Najbardziej pożądane dla niej jest doprowadzenie do sytuacji, że czujesz się słaby, nic niewarty, niezdolny do podejmowania inicjatywy i najlepiej odizolowany od reszty.
U mistrzów manipulacji to wszystko będzie zawoalowane, ukryte, komunikowane nie wprost, raczej nieczytelne dla kogoś patrzącego z boku. W takim przypadku pomocne może być przyjęcie postawy obserwatora uważającego na zachowania szefa, na to, co mówi i co robi. Warto też szukać sprzymierzeńców w zespole, łączyć siły i wzajemnie się wspierać. Jeśli sytuacja Cię przerasta, udaj się po profesjonalną pomoc. Pierwsze wsparcie powinno pojawić się ze strony działu HR. Dobry szef HR będzie stał nie tylko na straży interesów firmy, ale również dobrostanu pracowników. Musi być wnikliwym obserwatorem tego, co się dzieje między szefami a pracownikami, i nie bać się interweniować w sytuacjach trudnych. Jeżeli jednak wewnątrz organizacji nie będziemy mogli liczyć na wsparcie, warto porozmawiać z coachem lub psychologiem.
.jpeg)
Zarządzaj emocjami
Toksyczny agresor często szuka ofiary, kogoś, kto mu się podporządkuje. Strategią, która może w pewnych przypadkach przynieść dobry skutek, jest odwzorowywanie emocji. Jeśli krzyczy, Ty także podnosisz głos. Jeśli posługuje się pochlebstwami, Ty także mówisz miłe rzeczy. W ten sposób nie godzisz się na rolę ofiary, a stajesz się aktorem odgrywającym „lustro” w tej trudnej relacji.
Koncentruj się na pracy
Koncentruj się na swojej pracy, a nie na przełożonym. Nieważne, czy Ci się podoba to, co robisz, czy nie. Poprzez skupienie się na swoich zadaniach będziesz mniej podatny na wpływ toksycznych zachowań swojego przełożonego. W ogóle nie zwracaj uwagi na wrogie spojrzenia lub nieprzyjemne komentarze dotyczące Twojej osoby. Ciągle myśl o tym, co już zrobiłeś i co jeszcze masz do zrobienia.
Wykonuj swoją pracę, jak najlepiej potrafisz. Jeśli będziesz wykonywać swoją pracę pewnie i w sposób nie do zarzucenia, nie masz podstaw, aby obawiać się zarzutów niekompetencji.
Obserwuj szefa
Czego możesz się nauczyć, obserwując zachowanie szefa? Tego, że szefowie działają tak samo jak wszyscy inni. To ma swoje plusy i minusy. Zdarza się, że rozumiemy ich od razu, innym razem poznanie ich osobowości zajmuje nam sporo czasu.
Cytując Thomasa Ericsona, szwedzkiego pisarza, psychologa komunikacji społecznej, autora oryginalnego, usprawniającego komunikację przewodnika po ludzkich charakterach Otoczeni przez idiotów: „Marne kierowanie zespołem może mieć poważny wpływ na dobre samopoczucie pracowników albo na to, co nazywamy psychospołecznym środowiskiem pracy. Przy wyjątkowo złym szefie stres może objawiać się w czysto fizycznych reakcjach”.
Szef zawsze będzie wymagał, żebyś wykonywał swoje obowiązki i brał za nie odpowiedzialność, ale masz prawo poprosić o sensowne warunki pracy, które pomogą Ci poradzić sobie z tym zadaniem. Nawet jeśli to Twój szef odpowiada za to, żeby komunikacja pomiędzy wami przebiegała płynnie, Ty także możesz spróbować ułatwić ten dialog.
Zobacz też krótkie wideo: Emocje w biznesie - przeszkadzają czy pomagają?
